ასოციაციის წევრი მძღოლი…                                        ზურა აბრამიშვილი, დაბადებული 1989 წლის 7 აპრილს თბილისში, არის გამოცდილი ტურ-გიდი მძღოლი, რომელიც სტუმრებს საქართველოს ღირსშესანიშნაობების დათვალიერებაში ეხმარება. მისი ცოდნა და გამოცდილება საშუალებას აძლევს ტურისტებს, სრულად შეიგრძნონ ქვეყნის კულტურა და ისტორია. ზურა თავისუფლად ფლობს ინგლისურ ენას, რაც მას საერთაშორისო ტურისტებთან კომუნიკაციის საშუალებას აძლევს, ხოლო რუსული ენის B1 დონე მას დამატებით შესაძლებლობას აძლევს, რუსულენოვან ტურისტებსაც გაუწიოს მომსახურება. მისი კომუნიკაბელურობა და სტუმართმოყვარეობა ქმნის სასიამოვნო და კომფორტულ გარემოს ყველა მოგზაურისთვის.

მარტვილის კანიონი — კანიონი საქართველოში, მარტვილის მუნიციპალიტეტში.^[1] მდებარეობს სოფელ გაჭედილთან, მდინარე აბაშის ხეობაში, მარტვილი-ჩხოროწყუს ცენტრალური საავტომობილო გზის პირას, ზღვის დონიდან 210 მ სიმაღლეზე.^[2]

წარმოადგენს მდინარე აბაშის მიერ აბდათის კირქვული ქანებით აგებულ ანტიკლინში, კანიონისებურად გაჭრილ ხეობას. კანიონის სიგრძე 2400 მ-ია, ჩაჭრის სიღრმე 20–30 მ, ხოლო სიგანე 5–10 მ. კანიონში ორ ადგილას არის შენახული კირქვის ბუნებრივი ხიდები, რაც იმის მანიშნებელია, რომ აქ ოდესღაც კარსტული მღვიმე ჩამოიშალა.^[2]

გარდა ამისა, კანიონის შუა წელში წარმოიშობა 12–15 მ სიმაღლის ვარდნის მცირე ჩანჩქერები. ერთი მონაკვეთი გამოირჩევა განსაკუთრებული სილამაზით. ეს არის ოფუცხოლე, რომელიც ცნობილია „დადიანების საბანაოს“ სახელით. აქ ჩასასვლელად ბილიკი კირქვის დიდი კვადრებისგან აშენებულ კიბეს ჩაუყვება. მიმდებარე კირქვოვან კლდეებზე განვითარებულია კოლხური ტყისთვის დამახასიათებელი ფლორა, თავისი უნიკალური წარმომადგენლებით, აქ გვხვდება: დათვისთხილა, კოლხური ბზა, უთხოვარი და სხვა. მრავლადაა სხვადასხვა სახეობის ხავსი, გვიმრანაირები.^[2]

მარტვილის კანიონი ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული დაცული ტერიტორიაა. მარტვილის კანიონის ვიზიტორთა ცენტრი სოფელ დიდ ინჩხურში, კანიონის შესასვლელთანაა განთავსებული. ქვით მოკირწყლული 700 მ-ის სიგრძის წრიული საფეხმავლო ბილიკი ვიზიტორთა ცენტრიდან იწყება და გაივლის დადიანების ისტორიულ ბილიკს. ბილიკზე განლაგებულია 2 ხიდი, 3 გადასახედი პლატფორმა, კირქვის დიდი ლოდებისგან აშენებული 30-საფეხურიანი ისტორიული კიბე.^[3]

კანიონის განვითარების პროექტის ფარგლებში მოეწყო ტურისტული ბილიკები, გადასახედები, ხიდები, ანგარი, ნავმისადგომი და ვიზიტორთა მოსაცდელი. რესტავრაცია ჩაუტარდა ქვაში ნაკვეთ დადიანების ისტორიულ კიბესა და წყლის წისქვილს. ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებზე 1 223 907 ლარი დაიხარჯა.^[4] 2017 წელს მარტვილის კანიონს 147374 ვიზიტორი ეწვია.^[5] კანიონის უმაღლესი ადგილი, მდინარე ტეხურის სათავეა, რომელიც ზღვის დონიდან 3003 მ სიმაღლეზე მდებარეობს.^[6]

ყველაზე ახლომდებარე მსხვილი დასახლებული პუნქტია ქალაქი მარტვილი. ბუნების ძეგლია.^[2] მარტვილის კანიონი ცნობილია აგრეთვე აბაშის კანიონის, გაჭედილის კანიონისა და გოჭკადილის კანიონის სახელწოდებით.                   

ვარძია — კლდეში ნაკვეთი სამონასტრო ანსამბლი, XII-XIII საუკუნეების ქართული მხატვრული კულტურის ძეგლი. მდებარეობს ისტორიულ ჯავახეთში, ასპინძის რაიონში (ასპინძინდან 30 კმ). მდ. მტკვრის მარცხენა ნაპირზე. ზღვის დონიდან 1300 მეტრზე. ოროგრაფიული სქემის მიხედვით ვარძია მდებარეობს ერუშეთის ქედის აღმოსავლეთის განტოტების ბოლოს. ვარძიის უკიდურესი ზედა გამოქვაბული ზღვის დონიდან 1462 მ-ზე ძევს.

ვარძიის ციხე-ქალაქი განლაგებულია იარუსებად 100 მ სიმაღლეზე. იარუსების რაოდენობა 3 – დან 13 – მდეა. მასში 600 – ზე მეტი სათავსოა. აქ არის სატრაპეზოები, სენაკები, საკუჭნაოები, დამხმარე სათავსოები და 25 მარანი 185 ქვევრით.

ისტორია

ციხის მშენებლობა დაიწყო მეფე გიორგი III – მ და დაამთავრა მისმა შვილმა – თამარ მეფემ, რომელმაც მას თავდაპირველი სამხედრო ციხე-სიმაგრის დანიშნულება შეუცვალა და უზარმაზარ გამაგრებულ მონასტრად წარმოგვიდგინა. ანსამბლი ძირითადად 1156 – 1203 წლებში შეიქმნა, აკურთხეს 1185 წლის 15 აგვისტოს, ღვთისმშობლის მიძინების სახელზე.

ვარძიის კომპლექსში 15 ეკლესიაა. მათგან მთავარია ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია. აქ შემორჩენილია კედლის შესანიშნავი მხატვრობა, რომელიც ვინმე გიორგის შესრულებულია. კედელზე გამოსახულნი არიან გიორგი III, თამარ მეფე და სხვა დიდებულები. თამარის შემორჩენილი ოთხი პორტრეტიდან ესაა ყველაზე ადრეული, თამარის ახალგაზრდობის სურათი, რომელიც 1186 წელს უნდა იყოს შესრულებული. აქვეა ღვთისმშობელი ყრმით ხელში, თორმეტი მოციქული, სახარების ციკლის სცენები და სსვა.

1551 წელს ვარძია აიღო და დაარბია ირანის შჰამა თამაზ I-მა. სპარსელებმა გაიტაცეს ცნობილი ღვთისმშობლის ხატი, ოქროსა და ფოლადის კარები და მრავალი განძი. 1578 წელს ვარძია თურქებმა დაიპყრეს. იგი ისევ გაიძარცვა. ბერები კი – ნაწილი დახოცეს, სხვები კი სხვადასხვა მხარეს მიმოიფანტნენ და აქაურობა გაუკაცრიელდა.

საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ ვარძიაში ჯერ ტურისტული ბაზა, 1983წ. კი მუზეუმი დაარსდა. 1989წ. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია მეორის ლოცვა-კურთხევით ვარძიაში აღსდგა ღვთისმსახურება, ხოლო 1999 წლიდან კი განახლდა სამონასტრო ცხოვრება.